Bycie Polską
W listopadzie 1918 r. rozpoczęło się szczególne stulecie dla Polek i Polaków. Niezwykłość tę ujawnia wydane właśnie monumentalne opracowanie „Being Poland. A New History of Polish Literature and Culture since 1918”.
Książka przygotowana dla czytelnika spoza Polski bezwzględnie warta jest polecenia lektury w Polsce, kraju, którego mieszkańców – parafrazując Churchilla – coraz bardziej dzieli wspólny język. Autorzy „Being Poland”, wybitni polscy humaniści wspierani przez badaczy kultury polskiej z zagranicy, próbują przedstawić życie kulturalne i intelektualne Polski w ostatnim, rozpoczętym odzyskaniem niepodległości w 1918 r. stuleciu.
Każda opowieść linearna byłaby redukcją prowadzącą do zafałszowania historii. Nie sposób też przedstawić każdego ważnego faktu, bo było ich zbyt wiele. Potrzebna była więc metoda. Redaktorzy tomu Tamara Trojanowska, Joanna Niżyńska i Przemysław Czapliński znaleźli sposób, budując wielowymiarowy szkielet z osiami analizy: Przejścia, Strategie, Transmisje, Gatunki. Taka konstrukcja umożliwiła oświetlanie i analizę szczegółowych tematów w różnych perspektywach.
Tak więc można przyglądać się polskiej kulturze poprzez kształtujące ją mity i pozostałości głównych tradycji wynikających z sarmatyzmu lub romantyzmu. Można też spojrzeć na tę samą kulturę poprzez wytwory stosowania strategii emancypacyjnych lub transgresyjnych. Takie podejście lepiej ujawnia złożoność kultury oraz tworzących ją dzieł i procesów, pokazując krzyżujące się wpływy i oddziaływania.
Piszemy o tym, co ważne i ciekawe
Pasożyty z patożycia
Mogłoby się wydawać, że TikTok to kilkunastosekundowe rolki, które młodzi nałogowo scrollują. Ale są tam również kilku-, a nawet kilkunastogodzinne live’y, na których z pozoru nic się nie dzieje. I to one są kluczowe. Tam się zarabia, buduje pozycję, rekrutuje zwolenników.
Redaktorzy we wstępie wprost wskazują na „Ogród o rozwidlających się ścieżkach” Borgesa jako jeden ze wzorów na lekturę „Being Poland”, a tym samym poznawanie polskiej kultury. University of Toronto Press wspierane przez Instytut Adama Mickiewicza zrobiło świetny prezent na stulecie odzyskania niepodległości. „Being Poland” nie jest dziełem kanonicznym, przeciwnie, pomaga zrozumieć, że próby tworzenia kulturowych kanonów są zrozumiałe z wielu powodów, lecz jednocześnie ich narzucanie oznacza śmierć kultury.
Cieszę się z tego prezentu podwójnie, bo miałem wielką radość uczestniczyć w tym projekcie, przygotowując rozdział o mediach i kulturze.
