Mszyca, co nie urwała się z choinki

Święta to czas, kiedy w niektórych domach jest jedyną okazją do pojawienia się roślin w formie innej niż warzywo/owoc. Podstawą ekologii jest jednak to, że organizmy nie żyją w izolacji i wraz ze świąteczną choinką mogą się pojawić związane z nią grzyby i zwierzęta.

W amerykańskich komediach pojawia się motyw przyniesionej z choinką wiewiórki. Jest on mało prawdopodobny. Łatwiej przynieść mniejsze zwierzęta, np. mszyce. Od końca lat 90. także w Europie mamy szansę na przyniesienie amerykańskiej mszycy Cinara curvipes. Nie tylko gatunek, ale i rodzaj nie ma polskiej nazwy. Jej przedstawiciela żerującego na sosnach Linneusz uznał za zwykłą mszycę, czyli Aphis i dopiero kilkadziesiąt lat później wydzielono nowe rodzaje, m.in. Cinara i Lachnus. Gatunki z tych rodzajów generalnie gustują w drzewach iglastych. Gatunek Cinara curvipes (jeszcze jako Lachnus curvipes) opisała Edith Patch w 1912. Nazwa gatunkowa oznacza coś o krzywych nogach.

Patch była amerykańską entomolożką, a pałąkowatonoga mszyca przez większość historii amerykańskim owadem. Dziś jednak nie ma nieprzekraczalnych granic i można ją spotkać również w Europie. Najpierw pojawiła się w Wielkiej Brytanii, ale zaraz potem stwierdzono jej występowanie w Niemczech i Serbii. W Polsce pierwszy raz znaleziono ją w kwietniu 2014 roku w Gliwicach i Zabrzu. Od tego czasu jej inwazja postępuje.

Cinara curvipes najchętniej żywi się sokami jodeł różnych gatunków. W Ameryce ma większą konkurencję, więc jest bardziej związana z jodłą balsamiczną, jodłą jednobarwną i kilkoma innymi. W Europie, nie mając pod kłujką ulubionych gatunków, przerzuca się jednak bez większych oporów na jodłę pospolitą, a gdy także na inne rodzaje, głównie cedry, daglezje i świerki.

Biolodzy z Instytutu Ochrony Przyrody PAN zajmujący się inwazjami biologicznymi przypuszczają, że teraz będzie okazja do spotkania większej liczby tej mszycy i apelują do osób, które ją znajdą, o informację (biedrzycka(AT)iop.krakow.pl). Jodły i inne choinki teraz podróżują po całej Polsce, a wraz z nimi jej lokatorzy.

Jak na mszycę Cinara curvipes jest dość duża (3–5 mm). Ma ciemne ubarwienie. Żeruje głównie na dolnej części pnia. Trzeba mieć jednak świadomość, że nie każda mszyca na choince to właśnie ta. Rodzaj Cinara liczy około 200 gatunków, z czego 21 żeruje na jodłach. Większość jednak występuje poza Europą.

Piotr Panek

Fot. M. Kręciała, licencja CC BY 4.0 http://zoobank.org/042F2C13-2C7E-433C-BE06-BA26D5DCDCC3

Reklama