Gdzie nowe w gitarze?

25 lipca 2025
Bartek Chaciński

Tydzień w muzyce upłynął pod znakiem śmierci Ozzy’ego, co naturalne. Ale dyskusje – co już trochę zaskakujące – schodziły zwykle na poziom pytań o to, co zrobił wraz z kolegami w Black Sabbath. Czyli pewnej zupełnie nowatorskiej formuły muzycznej, która nagle zmieniła sposób patrzenia na blues-rockową tradycję, otwierając zupełnie nowy rozdział. Tu akurat największa zasługa Tony’ego Iommiego, czyli gitarzysty tej grupy. Pojawiły się zewsząd pytania, czy dziś jest to jeszcze możliwe, żeby tak radykalnie, a zarazem prosto odmienić sposób wykorzystania gitary elektrycznej w zespole. Słucham nowej płyty Editrix z jedną z moich ulubionych współczesnych gitarzystek Wendy Eisenberg i odpowiadam na to pytanie krótko i konkretnie: nie. Nie dlatego, żeby brakowało dobrych instrumentalistek/ów – mówiąc wprost, Eisenberg jest w większości parametrów grania lepsza niż Iommi. I to nie lepsza niż Iommi dziś, ale niż Iommi w kwiecie wieku, w jej wieku, a nawet z grubsza kiedykolwiek. Chodzi tu o kontekst: to nie jest czas tak prostych i radykalnych przewrotów. Ba, być może to nie jest czas tak prostej i radykalnej muzyki. Jeśli w ogóle rozmawiamy o nowatorstwie, powinniśmy go szukać gdzie indziej.  

Editrix odwołuje się do formuły power tria (gitara, bas, perkusja) znanej jeszcze zanim na scenę wyszli Black Sabbath – np. z grupy Jimiego Hendrixa czy formacji Cream. W obu był silny akcent na improwizację, co słychać i tu: The Big E jest płytą powstałą w dużej mierze na bazie improwizacji, nagrywaną na setkę, w kilku podejściach, stawiającą na żywioł i ryzykującą drobne niedoróbki. W tych parametrach dość tradycyjną. Co ciekawe jednak, uwzględniającą elementy tej rewolucji, którą przeprowadzili Iommi i spółka. Groove’y, na których oparta jest część nagrań na tej trzeciej w dorobku Editrix płycie, miewają metalowe akcenty (Something Sweet), choć już nie brzmienie. A nad całością produkcji czuwał Colin Marston, muzyk znany głównie z metalowych okolic, członek Krallice, producent wielu zespołów ciężkiego grania. I sporo na The Big E ciężaru nawiązującego do różnych odmian heavy rocka, przełamywanego jednak stylem Eisenberg, której bliżej pewnie – jak sama podpowiada – do King Crimson albo Horse Lords, a także do rytmiki math rocka i brzmieniowych starć jazzu i hardcore’a. Prowadzi to wszystko element, do którego mam dużą słabość – partie wokalne wykonywane unisono z gitarowymi. Rzecz charakterystyczna dla George’a Bensona, słyszana w środkowym okresie KC (z Adrianem Belew) i wielu innych wykonawców z jazzowo-rockowego pogranicza. Tu wypada świeżo i spontanicznie, nawet jeśli cała płyta ma w sobie też to, co zawsze formule tria rockowego przeszkadzało w pełnym podbiciu rynku: otwarty charakter. 

Oczywiście jest też drugi element odświeżający: w wypadku Editrix, tak jak to nazwa podpowiada, mamy do czynienia z redaktorką, a nie redaktorem, liderką, a nie liderem, gitarzystką, a nie gitarzystą. To różnica, która nie wydaje się fundamentalna, ale od której trudno abstrahować, szukając swoistego charakteru tej przyjemnej, choć dość nierewolucyjnej nowej płyty.   

EDITRIX The Big E, Joyful Noise 2025 

PREMIERY PŁYTOWE TYGODNIA

21.07 Tyler, The Creator Don’t Tap the Glass, Columbia
23.07 Avalon Emerson Perpetual Emotion Machine, Dead Oceans EP
23.07 Mifu I love MUSIC, BFF Music
24.07 Aga Derlak n e u r o d i v e r g e n t, Polskie Radio
25.07 Alice Châteaux Faibles, Les Disques Bongo Joe
25.07 Alice Cooper The Revenge of Alice Cooper, Ear
25.07 Bitterviper Bitterviper, Blue Chopsticks
25.07 Cory Hanson I Love People, Drag City
25.07 DJ Narciso Capítulo Experimental, Principe
25.07 DJ Python Early Hours
25.07 Fever Ray The Year Of The Radical Romantics, Rabid
25.07 Folk Bitch Trio Now Would Be A Good Time, Jagjaguwar
25.07 Freddie Gibbs & The Alchemist Alfredo 2, ESGN
25.07 Golomb The Beat Goes On, No Quarter
25.07 Hope & The Velvet Sundown Stop
25.07 Indigo De Souza Precipice, Loma Vista
25.07 John Also Bennett Στον Ελαιώνα / Ston Elaióna, Shelter Press
25.07 Kommune Oast, Music From Memory
25.07 Kurt Vile Classic Love EP, Verve
25.07 Kutiman Dreams In Aspamia, Kartel
25.07 Madonna Veronica Electronica, Warner
25.07 Mr. Gallini Já Ninguém Vai Mudar o Mundo, Lovers & Lollypops
25.07 Nick Drake The Making of Five Leaves Left, Island box
25.07 Night Moves Double Life, Domino
25.07 Paul Weller Find El Dorado, Parlophone
25.07 Pharaoh Overlord Louhi, Rocket
25.07 Prett Bitter Pleaser, Tiny Engines
25.07 Quadeca Vanisher, Horizon Scraper, X8
25.07 Ryan Davis New Threats from the Soul, Sophomore Lounge
25.07 Samantha Schmutz, Adrian Younge Samantha e Adrian, Linear Labs
25.07 Teddy Abrams Preludes, New Amsterdam
25.07 Tinn Parrow & Co / Laurence Bond Miller My Gymnasium Museum, Cuneiform
25.07 Tyla WWP, Epic EP
25.07 VA Jazz Room Records Present: „Covers”, Jazz Room
25.07 Wendy Eisenberg / Editrix The Big E, Joyful Noise
25.07 Wojtek Mazolewski Quintet Live Spirit I, WMQ / !K7
25.07 YoungBoy Never Broke Again MASA, Motown

Reklama