Chain z gwiazdą

Bohaterką ostatniego w tym roku koncertu Chain Ensemble z cyklu Scena Nowej Muzyki w Nowym Teatrze była Agata Zubel – i jako kompozytorka, i jako wykonawczyni.

Andrzej Bauer ostatnio nie tylko prowadzi koncerty, lecz rozmawia z muzykami. Z dzisiejszą solistką – po pierwszym utworze, w którym wystąpiła w obu rolach. Chapter 13 to utwór sprzed dekady, napisany na zamówienie Los Angeles Philharmonic dla siebie i zespołu kameralnego LA Phil New Music Group. To monodram, ale oparty na dialogu – z trzynastego rozdziału Małego Księcia Antoine’a de Saint-Exupéry, w którym bohater rozmawia z biznesmenem liczącym gwiazdy, które rzekomo posiada. W zabawnej scence, śpiewanej po angielsku (choć oryginał jest po francusku, ale pisany był właśnie w Los Angeles), dialog nabiera jeszcze dodatkowej śmieszności, a obie postacie są wyraźnie zróżnicowane – tu śpiewaczka ma okazję pokazać różne rejestry swego głosu, wysokie, ale też niemal altowe. Jak powiedziała potem, z prawykonaniem tego utworu wiąże się anegdota. Ona sama była zaskoczona, że publiczność tak świetnie go przyjmuje i bardzo się z wielu rzeczy śmieje. Okazało się, że tytuł kojarzy się Amerykanom z całkiem innym rozdziałem trzynastym i dialog Małego Księcia z biznesmenem nabrał tu dodatkowego kontekstu i dodatkowego dowcipu.

Drugi utwór był odpoczynkiem dla śpiewaczki, za to prezentacją kompozytorki. Chamber Piano Concerto powstał w 2018 r. na festiwal w Donaueschingen, a dwa lata później był utworem obowiązkowym w finale konkursu pianistycznego we francuskim Orleanie. Daje on soliście szczególne zadanie, jakim jest gra na dwóch fortepianach (czasem równocześnie): jeden z instrumentów jest preparowany, drugi nie. Tutaj te finały, jakby kto był ciekawy. To znów obraz nieokiełznanej wyobraźni dźwiękowej i wyrafinowanego poczucia humoru. Świetnie wykonała partię solową Martyna Zakrzewska.

Agata Zubel wróciła potem na scenę jako wykonawczyni dwóch cudzych dzieł. Madrigal Christophe’a Bertranda, kompozytora francuskiego, który robił znakomitą karierę, którą w wieku 29 lat przerwał samobójstwem, każe żałować, że taki talent został stracony, bo to, co po nim pozostało, jest naprawdę dużej klasy (utworu dziś wykonanego można posłuchać tutaj). I na koniec hit: Folk Songs Luciano Berio, napisane dla Cathy Berberian, którą Andrzej Bauer określił jako „Agatę Zubel XX wieku”. No i nie obeszło się bez bisu – ostatniej pieśni.